Сунъий интеллект (СИ) ҳаётимиз ва жамиятимизнинг турли жиҳатларига катта таъсир кўрсатиш имкониятига  эга. Аммо, шуни таъкидлаш керакки, СИ   келажакни белгиловчи ягона омил дегани эмас. СИ   эртанги кунни шакллантиришда ҳам муҳим роль ўйнаши мумкин, бироқ у келажакни тўлиқ қуриб бера олмайди. Ижтимоий-иқтисодий, сиёсий ва маданий тенденциялар  каби у ва  бошқа омиллар ҳам келажакни шакллантиришда муҳим рол ўйнайди.

 СИ кенг қўлланиладиган баъзи соҳаларга қуйидагилар киради:

1. Тилни таржима қилиш ва ҳиссиётларни таҳлил қилиш каби вазифалар учун табиий тилни қайта ишлаш (НЛП);

2. Тасвир ва видео таҳлили, объектни таниб олиш ва таснифлаш каби вазифаларни компьютерда кўриш;

3. Ишлаб чиқариш ва йиғиш каби вазифалар учун робототехника ва автоматлаштириш;

4. Соғлиқни сақлаш, ташҳис қўйиш ва даволашни режалаштириш;

5. Молия, фирибгарликни олдини олиш, маълумотлар базасини бошқариш;

6. Маркетинг, мижозлар сегментацияси ва шахсий тавсиялар бериш;

7. Автоном транспорт воситалари ва ҳаракатни бошқариш каби вазифалар.

        СИ учун бошқа кенг  фойдаланиладиган соҳалар ҳам мавжуд. Шу туфайли унинг имкониятлари вақт ўтиши билан ўсиш ва ривожланишда давом этиши мумкин.

СИ Midjourney

        Сунъий интеллект   кўплаб мамлакатларда бўлгани каби Ўзбекистонда ҳам кўпгина соҳаларга сезиларли таъсир кўрсатиш имкониятига эга. СИ нинг мамлакатимимзда ижобий ўзгаришларга туртки бўлиши мумкин  бўлган баъзи усуллар:

1. Қишлоқ хўжалиги йўналишида: СИ ни экинлар ҳосилдорлигини ошириш, экинларнинг ўсиб етилишга ижобий таъсир қилиши ва суғориш тизимларини такомиллаштириш борасида қўллаш  мумкин.

2. Соғлиқни сақлаш соҳасида : СИ ташҳислаш ва даволашни режалаштиришда  тиббиёт  мутахассисларга кўмаклашиш ҳамда қишлоқ жойларда тиббий хизматлардан самарали фойдаланиш имкониятини яхшилаш;

3. Таълим сифатини оширишда: СИ таълимни шахсийлаштириш, ўқитувчилар фаолиятини яхшилаш ва талабаларни тўғри  баҳолашда;

4. Ишлаб чиқаришда: СИ ишлаб чиқариш секторида самарадорлик ва унумдорликни ошириш учун;

5. Молиявий хизматларда: СИ фирибгарликни барвақт аниқлашни ва  кредитлашда таваккалчиликни камайтириш ва маълумотлар базасини бошқаришда ёрдам беришда қўлланилиши мумкин.

Шуни таъкидлаш лозимки, СИ кўп фойда келтириши мумкин бўлса-да, уни ишлаб чиқиш ва жойлаштириш билан боғлиқ жиддий  хавф ва қийинчиликлар ҳам мавжуд. Ўзбекистонда сунъий интеллект имкониятларини ривожлантириш ва улардан фойдаланишга интилаётганлиги учун бу масалаларни диққат билан кўриб чиқиш муҳим саналади.

       Сунъий интеллект (СИ) соҳасида баъзи иш ўринлари келажакда юқори талабга эга бўлиши мумкин:

1. Малумотлар таҳлили: СИ моделларини ишлаб чиқиш учун катта ҳажмдаги маълумотларни тўплаш, таҳлил қилиш ва уни амалда қўллай оладиган мутахассислар;

2. Машина тилини ўрганиш муҳандислари: аниқ муаммоларни ҳал қилиш учун машинани ўрганиш ва алгоритмларини ишлаб чиқиш ва уларни қўллаш бўйича мутахассислар;

3. СИ тадқиқотчилари: сунъий интеллектнинг янги чегараларини кашф эта оладиган ва янги алгоритмлар, моделлар ва технологияларни ишлаб чиқа оладиган ходимлар.

4. СИ маҳсулот менеджерлари: СИ маҳсулотлари ва хизматларини ишлаб чиқиш ва жойлаштиришни бошқара оладиган шахслар илмий ходимлар;

5. СИ ахлоқшунослари: СИ нинг ахлоқий ва масъулиятли тарзда ишлаб чиқилиши ва ишлатилишини таъминлашга ёрдам берадиган мутахассислар;

6. СИ ни сотиш ва маркетинг бўйича мутахассислар ва корхоналарда сунъий интеллект маҳсулотлари ва хизматларини ташкил қилиш ва улардан самарали фойдаланишга кўмаклашувчи ходимлар кабидир.

СИ Midjourney

         Шуни таъкидлаш керакки, сунъий интеллект билан боғлиқ ишларга бўлган талаб вақт ўтиши билан ривожланишда давом этади ва юқори талабга эга бўлган махсус кўникмалар   технологик  ривожланишни ва янги иловалар пайдо бўлиши билан ўзгариши мумкин.

         СИ  кўп фойда ва ижобий натижалар келтириши мумкин, аммо уни ишлаб чиқиш ва жойлаштириш ва амалга татбиқ этиш билан боғлиқ жиддий  хавф-хатарлардан ҳам хабардор бўлиш ўта муҳимдир. Баъзи одамлар сунъий интеллектни  инсоният учун ховфли бўлган усулларини қўллаши, масалан, инсон ишчи кучини  сиқиб чиқариб, мазкур  вазифани автоматлаштириши ёки автоном қуролларни яратиш учун ишлатилиши мумкинлигидан хавотирда.

СИ Midjourney

        Бироқ, СИ инсониятни «йўқ қилиши» даргумон. СИ бизнинг ҳаётимиз ва жамиятимизнинг кўп жиҳатларига катта таъсир кўрсатиш имкониятига эга бўлса-да, СИ одамлар томонидан яратилган ва бошқариладиган восита эканлигини унутмаслик керак. СИнинг якуний таъсири унинг қандай ишлаб чиқилиши, тартибга солиниши ва ишлатилишига боғлиқ бўлади.

        Жамият учун сунъий интеллектнинг келажаги ҳақида масъулиятли ва онгли мунозаралар олиб бориш, уни ривожлантириш ва жорий этишда ахлоқий тамойиллар ва қадриятларга амал қилинишини таъминлаш учун чоралар кўриш муҳим аҳамиятга эга. Бунга СИ хавфсиз, масъулиятли ва инсоний қадриятларга мос келадиган тарзда ишлатилишини таъминлайдиган қоидалар ва стандартларни белгилаш киради.

Ферузбек Давронов

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan