Вирусли гепатитлар – бу полиэтиологик ўткир юқимли касалликлар гуруҳига мансуб бўлиб, фильтрловчи вируслар чақирадиган, жигарни зарарланиши билан кечадиган касалликдир.

Вирусли гепатитларнинг бир неча хиллари тафовуд қилинади. Улар вирусли гепатит “А”, вирусли гепатит “В”, вирусли гепатит “С”, вирусли гепатит “Д” ва вирусли гепатит “Е” лар бўлиб, вирусли гепатит “А” ва “Е” формалари фекал – орал юқиш йўлига эга бўлса, Вирусли гепатит “В”, “С”, “Д” формалари парентерал йўл билан юқади.

Вирусли гепатитларда касаллик манбаи касаллик билан оғриганлар, касалликни соғлом ташувчилари ва касалликни яширин формалари билан оғриганлар бўлиши мумкин.

Вирусли гепатит “А” ва “Е” турлари маиший мулоқот ва вирус билан зарарланган буюмлар ҳамда озиқ-овқат маҳсулотлари орқали юқиши мумкин.
Вирусли гепатит “В”, ‘‘С”, “Д” турлари зарарланган қон ва қон ўрнини босувчи суюқликларни соғлом одамга қуйганда қон орқали зарарланган шприцларни қайта ишлатишганда, стоматологик ва жарроҳлик асбобларини стерилламай ишлатилганда, сартарошхоналарда соч-соқол олишда ишлатиладиган сартарошлик асбобларини зарарсизлантирмасдан мижозларга ишлатганда, гўзаллик салонларида маникюр-педикюр муолажаларини ўтказишганда ва татуировкалар чиздиришда, игна ва асбоблар орқали юқиб қолиши мумкин.
Вирусли гепатит “А“да яширин давр 35 кунни ташкил этса, вирусли гепатит “В”да 45 кундан 180 кунгача бўлади. Касаллик билан асосан мактабгача ёшдаги болалар касалланса, мактаб ёшидаги болалар касалликни 20-25%ни ташкил этади.
Касаллик ҳолсизлик, иштаҳанинг йўқолиши, баъзан тана ҳароратининг кўтарилиши, кўнгил айниши ва ўнг қовурға остида оғирлик ва кучли бўлмаган оғрик сезиш билан бошланади. Касалликнинг клиник аломатлари ёрқин намоён бўла бошлаганда кўз оқи шиллиқ қаватларда ва терида сарғайиш пайдо бўлади. Бу даврда сийдик тўқ сариқ рангга киради. Ахлат оқимтир бўлади. Жигар пайпаслаб кўрилганда жигарда шиш ва оғриқ борлиги аниқланади.

Касалликни бундай аломатлари аниқланганда албатта шифокорга мурожаат этиш зарур. Касалликни ўзбошимчалик билан ўз-ўзича даволаш жигарда асоратларни пайдо бўлишига ва сурункали жигар хасталиклари келиб чиқишига олиб келади. Бундан ташқари касалликдан тузалиб чиққандан кейин 6 ойдан 1 йилгача тиббий назоратга олинади ва ҳар уч ойда тиббий кўрикдан ўтиб турилади ва жисмоний машқлар ҳамда оғир ишлар вақтинчалик таъқиқланади.

Вирусли гепатит билан касалланишни олдини олишда 3 та асосий босқичга эътибор қаратилиши касалликни тарқалиб кетишини олдини олади: 1-вирусли гепатит билан касалланганларни зудлик билан изоляция (алоҳидалаш) қилиш ва бемор билан мулоқотда бўлганларни 35 кун давомида тиббий кузатувга олиш; 2-касалликни юқиш йўлларини қирқиш яъни бемор ишлатган ўйинчоқлар, шахсий гигиена ашёлари, идиш товоқлар, туваклар, ҳожагхоналар, бемор яшаган хона зарарсизлантирилиб (дезинфекция) турилиши зарур. Бунда касаллик аниқланган инфекция ўчоғида 0.5% ли хлорамин эритмаси билан кунлик ва якуний дезинфекция ишлари олиб борилади. 3-босқич энг зарури бўлиб бунда касалликка қарши иммунитетни пайдо қилиш мақсадида аҳолини вирусли гепатитларга қарши эмлаш юқори самара беради. Эмланган болаларга касаллик юқмайди. Натижада касаллик ва касалликдан кейинги асоратлар ҳақида қайғурмайсиз. Ҳозирги вақтда 2001 йилдан бошлаб Ўзбекистонимизда болалар вирусли гепатит “В” касаллигига қарши бепул эмлаш туғруқ уйларида чақалоқликдан бошлаб бола 4 ойлик бўлгунча режали равишда ўтказилади.

Вирусли гепатит касаллигини олдини олишда шахсий ва умумий гигиена қоидаларига риоя қилиш, дезенфекция тадбирларини тўғри ва ўз вақтида ўтказиш ҳамда болаларни ўз вақтида эмланишига қаратиш асосий тадбирлар ҳисобланади.
Вирусли гепатит “А” касаллигига қарши эмланиш борасидаги тегишли маълумотларни Каттақўрғон шаҳар СЭО ва ЖС бўлимидан олишингиз мумкин.

Ш. ТИЛЛАЕВ,
Каттақўрғон шаҳар

СЭО ва ЖС бўлими бошлиғи.

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan